Diyet yapan insanlardan çokça duyduğumuz sözler:

- Kola çok kalorili

- Düşük kalorili yemekler tüketmeliyiz

- Diyet yaparken ne yersen ye 1000 kaloriyi geçme

- Çikolata gibi yüksek kalorili yiyeceklerden uzak durmalıyız.

Kalori saymak, zayıflamak isteyenlerin en büyük silahlarından. Mantık ise basit, eğer harcadığımız kalori yediğimiz kaloriden fazlaysa kilo veririz. Sorulması gereken soru da, kalorileri sayarak zayıflamak mümkün mü?

Kalori saymak iyi bir fikir mi?

Açıklamadan önce cevabını vermeme izin verin: Hayır, kalori saymak iyi bir fikir değil.

Bu durumun birkaç sebebi var. Bunları incelemeden önce kalori nedir iyice anlamamız gerekiyor. Kalori, 1824 yılında fizikçi Nicolas Celement tarafından bir ısı birimi olarak ortaya atıldı. Latince, calor, yani ısı kökünden gelen kalori, 1 gram suyun sıcaklığını 1 derece arttırmak için gereken ısı miktarı olarak belirlendi.

Bugün ise besinlerde kullanılan kalori, besin sindirildiğinde ortaya çıkacak ısı, yani enerji, miktarını belirtmek için kullanılıyor.

Bilinenin aksine besinlerdeki kalori miktarı kalori değil, kilokalori (1000 kalori) cinsinden verilir. Yani, bir ürünün üzerinde 130 kkalori yazıyorsa, aslında kalori değeri 130000 kaloridir. Fakat sayılar ile insanları korkutmamak adına olsa gerek ki ürünlerin üzerindeki değerler kilokalori (kcal) olarak gösterilir.

Peki neden kalori saymak iyi bir fikir değil?

1) Bizim vücudumuz bir makine değil, canlı bir organizmadır

Vücudumuza giren besinlerdeki kalori miktarının alımı insandan insana değişecektir. Bütün insanların metabolizmaları, yaşları, hormonal dengeleri, yaşı, kilosu farklıdır.

Üstelik kalori alımı bunlar dışında, tükettiğimiz besinleri başka hangi ürünlerle birlikte tükettiğimiz de önemli bir faktör. Örneğin, lif içeriği yüksek bir ürün yediğimizde, lifler sindirilmeyip bağırsak bölgesine yönlendirildikleri için yemekten alacağımız kalori miktarı da otomatik olarak azalacaktır.

Yemek yeme hızımız, saatimiz, günlük hareketimiz, hormonal değişikliklerimiz gibi diğer faktörler de işin içine girince, bu kadar değişken arasında sayılan kaloriler gerçekle tutmayacaktır ve bu çabamız sonuçsuz kalacaktır.

Çünkü vücudumuz durumuna göre zaman zaman alacağı kaloriyi arttıracak zaman zaman da azaltacaktır. Bilinçsiz olarak gelişen vücut aktiviteleri bu konuda bir düzen oluşturmamıza izin vermeyecektir.

2) Ambalajlarda yazan kalori değerleri her zaman gerçeği yansıtmaz

Ürünlerin üzerinde gördüğümüz kalori değerleri matematikseldir ve bu değer hesaplanırken çevresel faktörler dikkate alınmaz. Örneğin bir elmayı düşünün. Elma için verilen kalori değeri 95kcal’dir. Peki size bütün elmaların kalori değeri aynı mıdır?

Elmanın büyüklüğü, yetişme koşulları, türü, tohumunun tipi, iklim şartları, mutfağınıza gelene kadar geçen süre, toplanırken ki olgunluğu, yeme şekliniz gibi faktörler elmanın kalori değerini etkilemez mi? Elma basit bir örnekti, bunu daha kompleks yemeklere, özellikle hayvansal ürünlere uyguladığımızda sonuçlar çok daha değişken olacaktır.

Krista Scott-Dixon’a göre ürünlerin gerçek kalori değerleri üzerlerinde belirtilen değerlerden %25 fazla veya eksik olabiliyor. Donmuş ürünlerde bu oran genelde %8 seviyesinde. Restoranlarda veya yemekhanelerde ise %18’e kadar fazla kalori alabiliyorsunuz.

Neden insanlar kalori sayıyorlar?

Çünkü kalori saymak en kolay gözükeni. Gerekli besin çeşitliliğini sağlamaya çalışmak, hayatı düzene sokmak, doğru yemekleri yemek ve doğru pişirmek çoğu kişi için çok daha zor. Bu geçmişten gelen kalori sayma alışkanlığı maalesef günümüzde bir işe yaramıyor.

Kalori saymanın alternatifi neler?

1) Yiyeceklerin kalorisine değil kalitesine odaklanın.

2) Normalde yediğinizden daha küçük porsiyonlar yiyin.

3) Vücudunuzun az değil, gerekli besinleri almasını sağlayın. Sağlıklı bir vücut daha çok enerji (kalori) yakacaktır.

4) Kalorilerin sadece bilimsel bir sayı olduğunu ve kaloriye odaklanmanın zayıflama yardımcı olmadığını aklınızdan çıkartmayın.

5) İlla ki kalori alımını azaltmak istiyorsanız, lifli ürünler tercih edin, böylelikle vücudunuz lifleri daha uzun sürede sindirmek için daha çok enerji harcayacak ve alınan kalori miktarınız azalacaktır.

Özetle, kalorileri saymak eski ve gereksiz bir alışkanlık. Kalorilere odaklanmayı bırakıp, sağlıklı ve doğru beslenmeye, spor yapmaya ve kaliteli yaşamaya odaklanmalıyız.